Milieu - WANT https://www.want.nl/wetenschap/milieu/ Hét online lifestylemagazine over innovatie Wed, 01 May 2024 08:43:33 +0000 nl-NL hourly 1 https://wordpress.org/?v=6.6.2 https://www.want.nl/wp-content/uploads/2023/12/cropped-2023-want-favicon-final-def-def-def-def-32x32.png Milieu - WANT https://www.want.nl/wetenschap/milieu/ 32 32 De klok tikt: supercomputer voorspelt het einde van de mens https://www.want.nl/supercomputer-einde-mensheid-klimaatverandering/ Mon, 29 Apr 2024 10:54:00 +0000 https://www.want.nl/?p=504373 De klok tikt: supercomputer voorspelt het einde van de mens

Een supercomputer heeft proberen te schatten wanneer de mensheid aan zijn einde komt, en we hoeven ons niet direct zorgen te maken.]]>
De klok tikt: supercomputer voorspelt het einde van de mens

Een supercomputer heeft ingeschat wanneer de mensheid aan zijn einde komt. Hoewel het er rampzalig uitziet, hoeven we ons niet meteen zorgen te maken.

De aarde heeft op het moment veel bedreigende factoren, de mensheid is hier een van. Dit zijn de bekende oorzaken zoals milieuvervuiling of overbevolking, maar ook heftigere dingen zoals de dreiging op een atoomoorlog.

Toch blijft de grootste bedreiging voor de aarde, en vooral voor de mensheid, klimaatverandering en de opwarming van de aarde. Wetenschappers en geleerden zeggen dit al jarenlang, maar een heuse supercomputer heeft zojuist hetzelfde gezegd. En dat laat ons wel even zweten.

Het einde van de mensheid volgens een supercomputer

De dreiging van klimaatverandering op de aarde en de mensheid is al een langere tijd bekend. De planeet wordt warmer en hoewel we warm weer lekker vinden in de zomer, vindt de aarde het iets minder fijn. Wetenschappers zeggen dat ook, maar dat het de vraag is hoelang onze planeet deze temperatuurstijging aankan.

Met deze vraag in gedachte heeft een supercomputer berekent hoelang het duurt voordat de mensheid niet meer kan overleven. De computer gebruikt informatie over het klimaat, de tektoniek (de beweging van de aardplaten), oceanen van de aarde en ook de menselijke biologie om een duidelijke simulatie te maken waar het lot van de mensheid op te zien is.

Supercomputer voorspelt het brute einde van de mensheid dat ons letterlijk laat zweten
Stijgende temperaturen leiden tot droogte (Afbeelding: Pixabay)

Door verschuiving in de tektonische platen zou er een nieuw supercontinent ontstaan genaamd Pangea Ultima. Dit nieuwe continent zou zorgen voor meer CO2 in de lucht. Wat weer leidt tot hogere gemiddelde temperaturen van 40 tot 50 graden Celsius. Dit in combinatie met minder voedsel en water zou een gigantische bedreiging zijn voor alles op aarde, inclusief de mensheid.

We merken nu al de effecten van klimaatverandering. Toch hoeven we ons volgens de supercomputer nog niet direct zorgen te maken. Dit doemscenario van de supercomputer voor de mensheid wordt pas over 250 miljoen jaar verwacht, wens die generatie maar vast succes.

Waarschuwingssignaal voor het heden

Hoewel we dus nog even hebben voordat het einde van de mensheid gepland is, kan de simulatie van de supercomputer ook invloed hebben op het heden. We kunnen dit doemscenario al gebruiken als een waarschuwingssignaal dat er iets moet veranderen. Anders loopt het wellicht niet goed af.

Volgens een co-auteur van het onderzoek is het essentieel dat we de huidige problemen zoals klimaatverandering niet uit het oog verliezen. Ook al gaan wij het einde niet meemaken, het is wel aan ons om dit einde te voorkomen zover dit mogelijk is. Want als wij nu ons best doen, kunnen we wellicht nog een verandering in gang zetten.

De hele wereld fikt af, maar Europa is er helemaal slecht aan toe

]]>
De hele wereld fikt af, maar Europa is er helemaal slecht aan toe https://www.want.nl/de-aarde-warmt-op-vooral-in-europa/ Tue, 23 Apr 2024 13:03:00 +0000 https://www.want.nl/?p=503939 De hele wereld fikt af, maar Europa is er helemaal slecht aan toe

De aarde blijft steeds verder opwarmen. Maar nu blijkt het dat dit in het continent Europa makkelijk het snelst gaat, en dit is waarom.]]>
De hele wereld fikt af, maar Europa is er helemaal slecht aan toe

De aarde warmt steeds verder op. Maar nu blijkt het dat dit in Europa makkelijk het snelst gaat, en dit is waarom.

De aarde is al jarenlang steeds verder aan het opwarmen. Deze opwarming van de aarde heeft dan ook een groot effect op de klimaten op onze planeet. Maar Europa laat zien dat de aarde lang niet overal even snel opwarmt.

Uit het onderzoek van de European State of the Climate (ESOTC) blijkt dat ons continent, Europa, vele malen sneller aan het verwarmen is dan andere continenten op de aarde. En dit verschil is niet zo klein ook. Maar hier is een logische reden voor.

Europa verwarmt als een tierelier

Uit het 2023 verslag van de ESOTC blijkt dat de temperaturen in Europa met 2,3 graden Celsius boven pre-industrieel niveau stijgen (dus 1860). Deze stijging is gemeten volgens een vijfjarig gemiddelde. Dit is een gigantische stijging vergeleken met andere delen van de wereld.

De wereldwijd gemiddelde temperatuurstijging ligt een hele graad lager dan in Europa, namelijk 1,3 graden Celsius. Dit is nog steeds een grote temperatuurstijging, maar het is overduidelijk veel lager dan de 2,3 graden Celsius van Europa.

Toch is dit helaas geen nieuwe verandering. De afgelopen 30 jaar zijn de temperaturen in Europa twee keer zo snel gestegen als in de rest van de wereld. 2023 is slechts het nieuwste datapunt in een decennialang probleem.

De reden hiervoor Europa’s opwarming

Toch is dit verschil in temperatuurstijging niet zonder reden. Klimaatexperts zeggen dat de snelle opwarming van Europa vooral komt door de ligging van het continent. Europa ligt recht onder het Noordpoolgebied, oftewel de snelst opwarmende regio op de hele wereld.

Naast de nabije ligging van de Noordpool helpt het ook niet dat Europa omringt is door snel opwarmende zeeën. De opwarming van de Baltische, de Zwarte en het Oostelijke deel van de Middellandse Zee is drie keer zo hoog dat het wereldwijd gemiddelde.

Gevolgen van de opwarming

Deze razendsnelle opwarming is niet zonder gevolgen. Zo was 2023 bijvoorbeeld het op een na warmste jaar in de hele Europese geschiedenis. Bepaalde delen van Europa hadden tussen de zestig en tachtig dagen last van sterke hittestress. Zuid-Spanje had hier het meeste last van met meer dan tachtig dagen.

De hele wereld gaat in vlammen op, maar Europa is al helemaal zwaar de klos
Een bosbrand in Catalonië. (Afbeelding: David Borrat / EPA)

Aan de andere kant hadden noordelijke delen van Europa last van extreme koudestress. Zo had het centrale gedeelte van IJsland ongeveer honderd dagen last van extreem koude temperaturen. Denk hierbij temperaturen tussen de -16 en min 40 graden Celsius.

Maar de opwarming van Europa heeft niet alleen invloed op de wereld zelf, maar ook op mensen. Het aantal sterfgevallen door hoge temperaturen is in de afgelopen twintig jaar met 30 procent gestegen. Zo waren de temperaturen van de afgelopen zomer redelijk gevaarlijk voor ouderen en mensen die buiten werken.

De natuur heeft het door hoge temperaturen ook moeilijk gehad. Zo kreeg Europa veel meer te maken met overstromingen en bosbranden. Griekenland werd vorig jaar nog getroffen door de grootste natuurbrand in Europese geschiedenis: de Evros brand.

Toekomstblik

Toch is niet alle hoop verloren. Europa schakelt ook razendsnel over naar hernieuwbare energiebronnen in plaats van fossiele brandstoffen. 2023 was het tweede jaar waarin Europa meer stroom opwekte met hernieuwbare energiebronnen zoals wind- en zonne-energie dan met fossiele brandstoffen. Zeker een positieve vooruitgang dus.

De opwarming van de aarde en klimaatverandering gaat nog wel een lange tijd een probleem blijven, al helemaal in Europa. Toch kunnen we goed ons best blijven doen om deze temperatuurstijging zo laag mogelijk te houden.

The Line (€1 biljoen) moest 170 km lang worden, maar is nu nog maar 2,4 km

]]>
Je druk maken over het klimaat blijkt slecht voor… het klimaat? https://www.want.nl/drukmaken-klimaat-slecht-voor-klimaat/ Wed, 13 Mar 2024 13:44:00 +0000 https://www.want.nl/?p=501324 Je druk maken over het klimaat blijkt slecht voor... het klimaat?

Maak je je druk om het klimaat? Dan kan je daar maar beter mee stoppen. Het is namelijk ook slecht voor het klimaat.]]>
Je druk maken over het klimaat blijkt slecht voor... het klimaat?

Er is genoeg reden om je zorgen te maken over het klimaat. Maar echt zin heeft het niet, want het is zelfs slecht voor de natuur.

Hoewel we steeds meer overstappen op groene energiebronnen en elektrische auto’s, stoten we nog steeds veel CO2 uit. Het gevolg is dat de temperatuur op aarde stijgt en het klimaat langzaam verandert.

Er zijn veel mensen die zich er zorgen over maken. Sommigen voeren actie op het internet, terwijl anderen zichzelf vastplakken aan de snelweg. Toch is jezelf zorgen maken in het algemeen en zelfs over het klimaat slecht.

Stress niet alleen slecht voor jezelf, maar ook voor het klimaat

Dat jezelf te veel zorgen maken slecht is, weet je waarschijnlijk al. Het veroorzaakt stress en dat heeft allerlei gevolgen. Denk aan slapeloze nachten, vermoeidheid en zelfs een groter risico op ziektes. Maar het is niet alleen slecht voor jezelf, maar ook nog eens voor het klimaat.

Ja, je leest het goed. Je zorgen maken over het klimaat is slecht voor het klimaat. Die stress kan ook leiden tot chronische ontstekingen die worden gelinkt aan hart- en vaatziekten en kanker. Dat heeft vooral betrekking op je fysieke gezondheid, maar onderzoekers denken dat er ook een verband is met je mentale gesteldheid.

Klimaatverandering
Een gevolg van klimaatverandering (Afbeelding: Unsplash / Melissa Bradley)

Ze hebben het idee dat de hersenen een eigen versie maken van de ontstekingen in het lichaam. Normaal gesproken is dat een goed iets, want zo kunnen je hersenen beter reageren op de ziekte en genezing ondersteunen. Als het echter chronisch wordt, dan gaat het verkeerd en kan er schade ontstaan aan bijvoorbeeld organen. Daarbij zijn de hersenen er een van.

Dit kan vervolgens effecten hebben op het gedrag en de rationaliteit van beslissingen. Kortom, je neemt minder goede beslissingen, volgens professor Yoram Vodovotz van de Universiteit van Pittsburgh.

Minder goede beslissingen

En die minder goede beslissingen kunnen ook weer betrekking hebben op het klimaat. Kortom, als je je zorgen maakt over het klimaat kom je volgens hem in een vicieuze cirkel terecht. En hoewel stress niet besmettelijk is, kan een gestresste reactie volgens de onderzoekers ook invloed hebben op de stress van iemand anders.

Volgens de onderzoekers veroorzaakt stress aanzienlijke problemen. Het kan leiden tot chaotische en ondoordachte reacties volgens de onderzoekers. Toch zijn er ook factoren die de situatie stabiliseren, zoals vertrouwen in de wetenschap en instituten.

Dit onderzoek is slechts het begin om deze chronische ontstekingen te koppelen aan de mentale gesteldheid. Er is dus nog veel meer onderzoek nodig om precieze modellen te ontwikkelen.

NASA en Boeing bouwen klimaat-neutraal vliegtuig (en dit is ‘m)

]]>
NASA en Boeing bouwen klimaat-neutraal vliegtuig (en dit is ‘m) https://www.want.nl/klimaat-neutraal-vliegtuig-nasa-boeing/ Sat, 09 Mar 2024 10:01:00 +0000 https://www.want.nl/?p=501001 NASA en Boeing bouwen klimaat-neutraal vliegtuig (en dit is 'm)

Zeg je vliegschaamte maar gedag, want NASA en Boeing maken een vliegtuig dat een stuk groener is dan normaal. Check hier de eerste beelden!]]>
NASA en Boeing bouwen klimaat-neutraal vliegtuig (en dit is 'm)

NASA heeft voor een nieuw project de handen ineengeslagen met Boeing. De bedrijven maken samen een nieuw vliegtuig dat klimaatneutraal is.

NASA heeft al heel wat vliegtuigen geproduceerd en is zelfs bezig met de opvolger van de Concorde. Maar het bedrijf gaat ook een samenwerking aan met Boeing, met een wel heel belangrijk doel.

De bedrijven maken samen een gloednieuw vliegtuig, genaamd de X-66. Het bijzondere aan dit vliegtuig is dat hij enorm milieuvriendelijk is. Het is een belangrijke innovatie in de strijd tegen klimaatverandering.

Het groene vliegtuig van NASA en Boeing

Het nieuwe vliegtuig is onderdeel van het ‘Sustainable Flight National Partnership’ van NASA en Boeing. Hiermee willen beide bedrijven het milieu beschermen en nieuwe innovaties voor reizigers introduceren. De X-66 is een belangrijk onderdeel van dit project. Een speciaal vliegtuig dat is ontworpen om de uitstoot van de luchtvaart tegen 2050 tot nul te brengen.

Onlangs heeft NASA nieuwe foto’s vrijgegeven van dit experimentele vliegtuig. Je kunt de X-66 hieronder bewonderen. Kun je meteen even zien hoe het is als je hoog in de wolken bent.

De X-66: het klimaat-neutrale vliegtuig van NASA en Boeing
Het concept van het bijzondere vliegtuig (Afbeelding: NASA)

De X-66A heeft heel lange en dunne vleugels, die ‘truss-braced wings’ worden genoemd. Deze vleugels zijn veel efficiënter dan kortere en bredere vleugels, omdat ze aerodynamisch zijn ontworpen. Dat betekent dat de vleugels efficiënt door de lucht kunnen bewegen, zonder extra energie te verliezen.

Uit tests in een windtunnel is gebleken dat deze vleugels tot wel 9 procent brandstof kunnen besparen. Gecombineerd met andere nieuwe technologieën voor de motoren en lichtere materialen, kan de X-66 mogelijk zelfs 30 procent brandstof besparen in vergelijking met vliegtuigen die op brandstof vliegen.

Enorme investering

Boeing en NASA zijn op dit moment bezig met het bouwen van een volledig schaalbaar X-66 demonstratievliegtuig, om te testen. In januari maakte NASA bekend dat zij de komende zeven jaar 425 miljoen dollar in het project investeert. Boeing en partners betalen ook mee met zo’n 725 miljoen dollar.

Als alle tests en proeven een beetje meezitten, is het de bedoeling dat de X-66A in 2028 voor het eerst vliegt. Daar moeten we dus nog wel wat geduld voor hebben. Iemand die nu al heel wat voertuigen de lucht in schiet, is onze grote vriend Elon Musk. Hij heeft afgelopen jaar enorm wat raketten gelanceerd. Hoeveel het er precies waren, vertellen we je in dit artikel:

Zo bizar veel raketten heeft SpaceX van Elon Musk al in 2023 gelanceerd

]]>
Uitdroging is volgens de wetenschap dé redding voor ons milieu https://www.want.nl/wetenschap-stratosfeer-uitdrogen-milieu-redden/ Wed, 06 Mar 2024 07:25:09 +0000 https://www.want.nl/?p=500584 Uitdroging is volgens de wetenschap dé redding voor ons milieu

Het milieu heeft het niet makkelijk en veel wetenschappers zoeken naar een oplossing. Het lijkt erop dat we onze stratosfeer moeten uitdrogen.]]>
Uitdroging is volgens de wetenschap dé redding voor ons milieu

Menig wetenschapper is op zoek naar de gouden oplossing om het milieu te redden. Volgens een opvallende strategie kunnen we het beste de stratosfeer uitdrogen.

Om het milieu een handje te helpen, hebben wetenschappers de meest bijzondere innovaties bedacht. Van zonnepanelen tot auto’s die rijden op waterstof. Maar nu denken sommige wetenschappers dat we ook de stratosfeer zouden moeten uitdrogen.

De strategie staat beschreven in een nieuw onderzoek dat is gepubliceerd in Science Advances. Het idee is niet ingewikkeld. Het enige wat we hoeven te doen, is waterdamp uit de lucht zuigen. Geen zorgen, het is een stuk minder angstaanjagend dan het lijkt.

Waarom we de stratosfeer moet uitdrogen voor een beter milieu

Misschien denk je dat een beetje waterdamp meer of minder weinig effect heeft. Maar de strategie lijkt daadwerkelijk effect te hebben op ons milieu. Waterdamp werkt als een soort broeikasgas in de lucht om ons heen.

Dat betekent dat de waterdamp in de stratosfeer de warmte van de zon opneemt en het vervolgens terugstuurt naar het oppervlak van de aarde. Als wetenschappers die waterdamp uit de stratosfeer halen, kan dat invloed hebben op hoeveel warmte er in de atmosfeer van de aarde blijft. Dat heeft weer invloed op hoe het met ons milieu gaat.

Het belangrijkste om te onthouden, zeggen de onderzoekers, is dat dit geen oplossing is waarmee klimaatverandering als sneeuw voor de zon verdwijnt. Het is een kleine stap om te helpen bij het verlagen van de steeds hoger wordende wereldwijde temperaturen.

Dit zou de stratosfeer als het ware uitdrogen. Als er minder waterdamp in de stratosfeer is, kan dit leiden tot een afname van het broeikaseffect en mogelijk bijdragen aan het afkoelen van de atmosfeer. Dat maakt het milieu weer een stukje beter.

Volgens de onderzoekers hoeven we maar ongeveer drie procent van de waterdamp te verwijderen om een wereldwijd effect op het milieu te zien. Er zijn geen vervelende nadelen of bijwerkingen aan de strategie om je zorgen over te maken.

Nog niet genoeg kennis

Maar om dit plan uit te voeren, zijn er nog heel wat technische details die de onderzoekers eerst onder de knie moeten krijgen. Zo zijn er nog niet genoeg mogelijkheden om de waterdamp uit de stratosfeer te halen.

NASA aarde ruimte
Onze echte aarde (Afbeelding: NASA)

Tot die tijd is het een mooi streven in de strijd voor een beter milieu. Het is een belangrijke stap bij het vertragen van de steeds hoger wordende wereldwijde temperaturen die we blijven zien.

Waarom een auto op waterstof stiekem beter is dan de elektrische auto

]]>
De intrigerende relatie tussen mens en hazelnoot https://www.want.nl/relatie-tussen-mens-en-hazelnoot/ Sat, 02 Mar 2024 16:33:11 +0000 https://www.want.nl/?p=500520 Hazelnoot: de perfecte noot voor de mensheid? Dit zegt de wetenschap

Onze voorouders waren waarschijnlijk niet bekend met Nutella, maar waren wel groot fan van hazelnoten. Ze waren een hele belangrijke bron. ]]>
Hazelnoot: de perfecte noot voor de mensheid? Dit zegt de wetenschap

Onze voorouders waren waarschijnlijk niet bekend met Nutella, maar waren wel groot fan van hazelnoten. De mensheid heeft volgens de wetenschap een speciale band met de noot die duizenden jaren oud is.

Hazelnoten waren duizenden jaren geleden een waardevolle bron. Hoe mensen de noten verzamelden en lieten groeien, veranderde toen grote gletsjers wegtrokken en het landschap vervormde.

Uit nieuw onderzoek blijkt dat mensen de noten verzamelden in steeds meer open gebieden. Het laat zien hoe het landschap eruit zag toen mensen overstapten van jagen en verzamelen naar landbouw.

Waar hazelnoten zo belangrijk waren voor mensen

Mensen eten al duizenden jaren hazelnoten. Lang geleden, rond 14.000 jaar geleden, smolten de grote ijsblokken langzaam weg. Daardoor konden er meer planten groeien en ontstonden er bossen met dennen- en berkenbomen.

In die tijd begonnen hazelaars steeds belangrijker te worden in het zuiden van Zweden. Maar de boom werd pas echt onmisbaar toen mensen begonnen met landbouw, zo’n 4.000 jaar geleden.

De intrigerende relatie tussen mens en hazelnoot
(Afbeelding: Unsplash/Engin Akyurt)

De hazelaar leverde zowel grondstoffen als voedsel. De hazelnoot is namelijk een goede bron van eiwitten en heeft een lange houdbaarheid. Extra handig waren de Hazelnootschalen. Die gebruikten mensen vroeger als brandstof in vuur.

Onderzoek naar hazelaar

Hazelaars hebben veel koolstof. Dat is iets wat overal op aarde te vinden is in verschillende vormen die isotopen worden genoemd. Als wetenschappers kijken naar welke isotopen er zijn op oude plekken, zoals bij opgravingen, kunnen ze belangrijke informatie krijgen over hoe het milieu er vroeger uitzag.

Volgens Amy Styring, een van de onderzoekers en archeologisch chemicus aan de Universiteit van Oxford in Engeland, bewaren planten een stukje geschiedenis van de omgeving waarin ze groeien.

Aan Environmental Archaeology vertelde ze: “Als we plantenresten vinden op oude plekken, kunnen we aan de hand van de chemie van die plantenresten ontdekken hoe het weer, hoe vruchtbaar de grond, en hoeveel licht er was op die plek.” Omdat hazelnoten vaak worden gevonden op zulke plekken, is de vrucht volgens wetenschappers ideaal om te testen.

Wat plantenresten vertellen over het verleden
Wat plantenresten vertellen over het verleden (Afbeelding: Nils Forshed)

De verhouding van koolstof in een hazelaar wordt beïnvloed door de hoeveelheid zonlicht en water die beschikbaar is. In plaatsen zoals Zweden, die dicht bij de polen liggen, is er bijna de hele dag zon in de zomer, maar bijna altijd donker in de winter. Dus, zonlicht heeft meer invloed op de verhouding van koolstof dan water, want water is niet zo moeilijk te vinden.

Als de wetenschappers dus een schil van een hazelnoot vinden op een oude plek, kunnen ze aan de hand van de koolstof zien hoe open het landschap was waar die noot groeide. Dat vertelt ons meer over waar de mensen toen op zoek gingen naar eten.

Grote veranderingen

Tijdens het onderzoek verzamelde het team hazelnoten van bomen die groeiden in verschillende lichtniveaus op drie locaties in Zuid-Zweden. De groep analyseerde de koolstofwaarden en ontdekte dat de noten uit het Mesolithicum waren verzameld uit meer gesloten omgevingen met meer boombedekking.

In de IJzertijd werden de meeste hazelnoten verzameld in een open gebied en niet in een bos, zoals dat was toen de gletsjers zich terugtrokken. Dus, de plekjes waar hazelnoten groeiden, zagen er heel anders uit dan vroeger.

In het bos
Even het bos in (Afbeelding: Unsplash)

Styring zegt: “Bossen zijn plekken die altijd veranderen. Na de ijstijd kwamen er nieuwe planten en dieren in de bossen. Soms kregen de bomen ziektes, zoals de iepenziekte. Maar mensen hebben ook invloed gehad. Ze hakten bomen om en maakten plek voor velden om gewassen te verbouwen, toen ze begonnen met landbouw.”

In de toekomst willen de onderzoekers graag de hazelnootschalen van andere oude plekken en omgevingen meten. Hierdoor kunnen ze meer te weten komen over oude bossen en hoe het milieu er vroeger uitzag. Dit helpt ons beter begrijpen hoe mensen door de jaren heen de natuur hebben beïnvloed.

Waarom krijgen we in vredesnaam rimpelige vingers na het douchen?

]]>
Gevreesde instorting klimaat mogelijk dichterbij dan we dachten https://www.want.nl/angstaanjagende-instorting-klimaat-dichterbij/ Tue, 13 Feb 2024 10:43:12 +0000 https://www.want.nl/?p=499320 Gevreesde instorting klimaat mogelijk dichterbij dan we dachten

Het klimaat kan nog eerder instorten dan we eerder hadden gedacht. Dit heeft allemaal te maken met stromingen in de oceaan.]]>
Gevreesde instorting klimaat mogelijk dichterbij dan we dachten

Als we onderzoekers van het Atlantic Meridional Overturning Current, beter bekend als het AMOC, mogen geloven is die gevreesde instorting van het klimaat mogelijk dichterbij dan je denkt.

Je merkt zelf waarschijnlijk al dat het klimaat aan het veranderen is. Het afgelopen jaar hebben we te maken gehad met flink wat regen en een zachtere winter. Toch kan het mogelijk nog veel verder gaan, volgens onderzoekers van het Atlantic Meridional Overturning Current (AMOC).

De wetenschappers hebben hun studie gepubliceerd op het wetenschappelijke medium Science Advances. Daaruit blijkt dat die mogelijke verandering in het klimaat vooral te maken heeft met de oceanen op aarde. Deze verandering kan zorgen voor een instorting van het klimaat. Als dit daadwerkelijk gebeurt, stijgt het niveau van de zeespiegel en verandert Europa in een grote ijsvlakte.

Europa verandert in een ijsvlakte

Dit heeft allemaal te maken met de warmtestromen in de oceanen. Als door klimaatverandering het warme water niet van het zuiden naar het noorden kan stromen, kan het ijs van het noorden langzaam naar het zuiden stromen.

Dit komt doordat het ijs op Groenland en Antarctica sneller smelt dan verwacht, wat ervoor zorgt dat zoet water in zee stroomt. Dit verdrukt het warmere zoute water uit het zuiden naar onder, waardoor de stromingen in de oceaan veranderen. Iets wat in 10.000 jaar niet is gebeurd.

Angstaanjagende instorting klimaat mogelijk dichterbij dan we dachten
De mogelijke veranderingen in het klimaat. (Afbeelding: Amoc)

Het gevolg is dat delen van Europa en Groot-Brittannië bedekt raken met ijs, terwijl het zuiden alleen maar warmer wordt. Op andere plekken stijgt de zeespiegel of veranderen regen- en droge seizoenen (zoals in de Amazone).

De verandering van klimaat heeft flinke gevolgen

Dat klinkt wellicht wat abstract, maar het zal flinke gevolgen hebben voor de manier waarop we nu leven. Denk bijvoorbeeld aan de landbouw. Als Europa voor een groot deel een ijsvlakte wordt, is het aanzienlijk lastiger om gewassen te verbouwen.

Daar zit niemand natuurlijk op te wachten, behalve misschien wat ijsberen of vissers uit Deadliest Catch. En haast is geboden volgens de onderzoekers, want al in de komende decennia kan het weer volgens hen veranderen, al hebben ze geen specifieke tijd of planning genoemd.

Het rapport van AMOC is juist zo zorgwekkend, omdat de wetenschappers de instorting van het klimaat nog eerder voorspellen dan een recent rapport van het Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) van de Verenigde Naties. Actie lijkt dus nu echt vereist.

]]>
Zonnepanelen en koffiezetapparaten van de toekomst kunnen dit bizarre trucje https://www.want.nl/zonnepanelen-en-koffiezetapparaten-kunnen-dit-trucje/ Sun, 11 Feb 2024 07:12:27 +0000 https://www.want.nl/?p=498882 Het koffiezetapparaat van de toekomst vult zelf water bij

Zonnepanelen kunnen later niet alleen energie leveren, maar ook water maken. Dat is goed nieuws voor jouw koffiezetapparaat!]]>
Het koffiezetapparaat van de toekomst vult zelf water bij

Zonnepanelen zijn enorm handig in het leveren van energie. Maar de slimme apparaten hebben meer in hun mars. Over een paar jaar kunnen ze ook zelf water maken. En dan heb je nooit meer een leeg koffiezetapparaat.

Als gevolg van klimaatverandering wordt het op veel plekken steeds droger. Denk bijvoorbeeld aan het extreme watertekort waar Spanje nu mee kampt. In dit soort gevallen zou je willen dat je zelf water kon maken. In de toekomst is dat misschien wel mogelijk.

Cody Friesen, professor in materiaalkunde aan de Arizona State University, heeft met zijn bedrijf Source Global speciale zonnepanelen ontwikkeld. Ze kunnen binnen een paar minuten water uit de lucht toveren. Zo zit dat precies.

Hoe deze zonnepanelen zelf water kunnen maken

Friesen kwam zelf niet met het briljante idee, want waterdamp omzetten in water met behulp van zonlicht wordt eigenlijk al lang gedaan. De uitvinding is een moderne draai aan een eeuwenoude methode om water uit de atmosfeer te halen. In Peru gebruiken mensen bijvoorbeeld bomen en netten om damp ‘op te vangen’. En dat wordt al sinds de jaren 1500 gedaan.

Netten en bomen gebruiken, is voor Friesen iets te veel werk. Hij ontwikkelde speciale zonnepanelen die het proces aandrijven. Zodra er zonlicht op een van de panelen schijnt, gaan ingebouwde ventilatoren draaien. Deze ventilatoren trekken lucht in het apparaat, waar een droogmiddel vocht absorbeert en vasthoudt.

Slimme zonnepanelen kunnen zelf water maken
Een handige uitvinding (Afbeelding: Source Global)

Het water hoopt zich vervolgens op en wordt als waterdamp uitgestoten. De zonne-energie verhoogt de temperatuur van het paneel, waardoor er een gas met een hoge luchtvochtigheid ontstaat. Dit gas condenseert tot een vloeistof en wordt vervolgens drinkbaar gemaakt door mineralen toe te voegen.

Efficiënte en goedkope aanpak

Nu denk je misschien: heel leuk die zonnepanelen, maar wat kun je ermee in bijvoorbeeld een woestijn? In een vochtig klimaat, met veel neerslag, is het immers makkelijker om waterdamp op te vangen. En in een woestijn regent het bijna nooit.

Volgens Friesen valt dit enorm mee. Hij vertelde aan BBC: “Ons hoofdkantoor is gevestigd in Scottsdale, Arizona, waar de luchtvochtigheid in de zomer erg laag is, minder dan 5%. Maar zelfs in die droge omstandigheden zijn we in staat om water te maken. Het is een unieke, efficiënte en goedkope aanpak.”

Het doel van Friesen is om water toegankelijk te maken voor mensen die weinig opties hebben. Zoals mensen op het platteland, inheemse stammen zonder elektriciteit en regio’s die zijn getroffen door natuurrampen. Source Global heeft al een school ten zuiden van de Sahara in Afrika geholpen. Voorheen moesten de meisjes uren per dag lopen om zoet water te vinden, maar nu kunnen ze die tijd besteden aan leren.

Zonnepanelen op het koffiezetapparaat van de toekomst?

De techniek gaat verder dan alleen zonnepanelen. Er zijn namelijk verschillende bedrijven die een vergelijkbare methode gebruiken om water uit de lucht te halen. Kara Pod heeft bijvoorbeeld een koffiezetapparaat ontwikkeld dat water uit de lucht haalt.

Atmospark brengt zelfs een fles uit voor on-the-go, die zichzelf kan vullen met waterdamp uit de lucht. Het is nog te vroeg om te zeggen of deze apparaten hun belofte zullen waarmaken, maar het vooruitzicht van een echt bodemloze beker is moeilijk om niet aantrekkelijk te vinden.

Zonnepanelen kopen? Dit moet je allemaal weten

]]>
Zonnepanelen kopen? Dit moet je allemaal weten https://www.want.nl/zonnepanelen-hierop-moet-je-allemaal-letten/ Sat, 03 Feb 2024 13:14:22 +0000 https://www.want.nl/?p=498553 Zonnepanelen op een dak

Zonnepanelen zijn een makkelijke manier om groene energie op te wekken. Maar voordat je ermee begint, moet je deze dingen weten. ]]>
Zonnepanelen op een dak

Je ziet steeds vaker zonnepanelen op Nederlandse daken. Het is een groene manier om energie op te wekken, maar eraan beginnen kan een tikkeltje lastig zijn. Dan moet je dit vooral weten.

Zonnepanelen zetten zonne-energie om in elektriciteit. Ze bestaan uit meerdere zonnecellen die zonlicht opvangen en dit omzetten in gelijkstroom. Deze gelijkstroom wordt vervolgens omgezet in wisselstroom, die we kunnen gebruiken in onze huizen en gebouwen.

Voordat je zonnepanelen aanschaft, moet je goed geïnformeerd zijn. Op die manier weet je wat het beste bij je past. Wij praten je bij.

Hoeveel zonnepanelen moet je kopen?

Het aantal zonnepanelen dat je koopt, hangt af van verschillende factoren. Je kunt kijken naar je budget en hoeveel panelen je daarvan kunt betalen. Daarnaast kun je ook kijken naar hoeveel panelen er op je dak passen en hoeveel stroom je wilt opwekken.

Het is ook goed om te weten dat het voor het klimaat het beste is om de zonnepanelen aan te schaffen als je precies nodig hebt. Voor een gemiddeld huishouden zijn dat er bijvoorbeeld 10.

Dit leveren zonnepanelen op

Door zonnepanelen te installeren, kun je elk jaar besparen op je energierekening. Elke kilowattuur (kWh) dat je zelf opwekt met zonlicht hoef je niet meer te kopen van jouw energiebedrijf. En als je meer stroom opwekt dan je meteen verbruikt, kun je het overschot terugleveren aan het elektriciteitsnet.

Dankzij de salderingsregeling krijg je tot 2025 dezelfde vergoeding voor de teruggeleverde stroom als wat je normaal zou betalen aan het energiebedrijf. Het is dus een win-winsituatie. In onderstaande tabel berekende Milieu Centraal precies hoeveel geld je precies verdient aan nieuwe zonnepanelen.

Aantal panelen Totaalprijs Jaarlijkse opbrengst Terugverdientijd
6 € 3.300 € 600 6,5 jaar
10 € 5.000 € 900 6 jaar
18 € 8.000 € 1.500 6,5 jaar

Wanneer werken ze het beste?

Zonnepanelen zijn het meest efficiënt in de lente en zomer, maar werken ook prima in de herfst en winter. Zelfs op bewolkte dagen. Ze leveren de meeste stroom als ze op het zuiden gericht zijn met een helling van 30-45 graden. Maar ook op het oosten of westen doen ze het goed.

Als je een oost- of westopstelling hebt, krijg je ‘s ochtends én ‘s middags meer stroomopwekking dan bij een zuid-opstelling. Dit helpt je om de opgewekte stroom beter over de dag te verspreiden, wat gunstig is voor je energierekening en het elektriciteitsnet.

Zo goed zijn zonnepanelen nou echt voor het milieu

Zonnepanelen zijn niet alleen goed voor je portemonnee, maar ook voor het milieu. Ze verminderen de hoeveelheid CO2-uitstoot, wat bijdraagt aan een duurzamere wereld. Een systeem van tien stuks kan maar liefst 1.200 kg CO2-uitstoot per jaar voorkomen.

Natuurlijk moeten we ook rekening houden met de CO2-uitstoot die vrijkomt bij de productie van zonnepanelen, maar zelfs na aftrek blijft er nog steeds een aanzienlijke besparing van 1.000 kilo CO2 per jaar over.

Apple claimt groen te zijn: hoe goed is de iPhone-maker echt voor het milieu?

]]>
Windturbines: wat is dit perfecte alternatief op zonnepanelen precies? https://www.want.nl/windturbine-alternatief-zonnepanelen/ Fri, 24 Nov 2023 13:07:08 +0000 https://www.want.nl/?p=494758 Wat is een windturbine en hoe duurzaam is het precies?

Hoewel zonnepanelen ook voordelen hebben, zijn sommige mensen er geen fan van. Een goed alternatief is de windturbine, maar wat is dat? ]]>
Wat is een windturbine en hoe duurzaam is het precies?

Hoewel zonnepanelen ook zo hun voordelen hebben, zijn sommige mensen er geen fan van. Gelukkig zijn er genoeg andere groene manieren om energie op te wekken. Eén daarvan is de windturbine.

Windturbines wekken stroom op zonder de lucht te vervuilen. In plaats daarvan zetten ze windenergie om in elektriciteit. Ze zijn een duurzame bron van energie omdat ze geen schadelijke stoffen uitstoten tijdens het opwekken van elektriciteit.

Hoe werkt een windturbine?

Windenergie wordt opgewekt met windmolens die aan het elektriciteitsnet zijn verbonden. Zo’n windturbine heeft drie delen: de draaiende wieken, de gondel en de mast. De wind laat de wieken draaien en die beweging wordt omgezet in elektriciteit.

Een windturbine staat vaak hoog, zodat hij veel wind kan vangen. Daar waait het harder en gelijkmatiger. En omdat er geen huizen of bomen in de weg staan, heeft hij geen last van obstakels. In de gondel bovenop zit technologie die ervoor zorgt dat de windmolen altijd goed in de wind staat.

De grootste windturbines kunnen genoeg stroom leveren voor zo’n 2.300 huizen. Ze beginnen al stroom te leveren als het een beetje waait, ongeveer windkracht 2. Bij windkracht 6 werken ze op volle kracht. Maar als het te hard waait, worden ze uit veiligheid automatisch gestopt of afgeremd.

Een turbine van dichtbij
Een turbine van dichtbij (Afbeelding: Unsplash/Artur Zudin)

Nadelen van windturbines

Een windmolen maakt geen vervuilende stoffen aan tijdens het opwekken van stroom. Maar bij de bouw, onderhoud en afbraak komt er wel CO2 vrij, want daarvoor is energie nodig uit fossiele brandstoffen. Gelukkig is die uitstoot over de hele levensduur van de windturbine erg laag. Een windmolen kan ongeveer 20 jaar meegaan.

Een ander pijnpunt heeft te maken met de energie in de windmolen zelf. In sommige windturbines wordt het gas ‘zwavelhexafluoride’ (SF6) gebruikt om kortsluiting te voorkomen. Maar dat gas is enorm vervuilend. In 2017 kwam er in Nederland in totaal 5543 kilo van dit gas vrij. Dit staat gelijk aan 160 miljoen kilo CO2. Hoeveel van deze uitstoot afkomstig is uit windmolens is niet bekend. De netbeheerders en fabrikanten zoeken nu naar andere opties voor dat gas.

Tot slot kunnen windturbines negatieve effecten hebben op de natuur. En dan met name op vogels. Het aantal vogels dat tegen een windturbine botst, is niet zo hoog. Maar ze kunnen wel invloed hebben op de leefgebieden van vogels. Zoals waar ze eten, rusten en broeden.

Wat kun je als bewoner doen?

Als er plannen zijn voor windmolens in jouw buurt, kun je meedoen aan de inspraakprocedure. Veel mensen proberen de komst van een windmolen tegen te houden, maar je kunt juist een positieve bijdrage leveren. Door mee te denken, kun je ervoor zorgen dat er een windturbine komt die geen overlast veroorzaakt.

Bij vragen, kun je de gemeente om meer duidelijkheid vragen. Het is ook belangrijk om goede afspraken te maken, zoals het stilzetten van de windmolen als er sprake is van tijdelijke overlast. Bewoners die meedoen, zijn vaak positiever als de windmolen er eenmaal staat. Ze hebben minder last en krijgen ook nog groene stroom.

Apple claimt groen te zijn: hoe goed is de iPhone-maker echt voor het milieu?

]]>
Dit elektrische vliegtuig moet je vliegschaamte voorgoed laten verdwijnen https://www.want.nl/elektrische-vliegtuig-zonder-vliegschaamte/ Sat, 14 Oct 2023 15:55:45 +0000 https://www.want.nl/?p=493052 Dit elektrische vliegtuig laat je vliegschaamte voorgoed verdwijnen

Dit imposante elektrische vliegtuig kan er zomaar eens voor zorgen dat je zonder vliegschaamte op reis kunt gaan.]]>
Dit elektrische vliegtuig laat je vliegschaamte voorgoed verdwijnen

Vliegschaamte zou in de toekomst zomaar eens als sneeuw voor de zon kunnen verdwijnen. Wisk Aero is namelijk begonnen met het testen met de vijfde versie van zijn elektrische vliegtuig in Los Angeles, in Amerika.

Het elektrische vliegtuig van Wisk (een dochterbedrijf van Boeing) betreft een autonome luchttaxi, dat verticaal kan opstijgen en landen. Wat dat betreft heeft het veel weg van een helikopter (al is het dat niet). Er zijn al heel wat versies gemaakt, maar een commerciële vergunning ligt er (nog) niet om vliegschaamte te doen verdwijnen.

Wisk voert tests uit met elektrische vliegtuig

Volgens CEO Brian Yutko is het bedrijf gestart met het testen van de vijfde generatie van het elektrische vliegtuig dat bekend staat als Cora. Het is niet zeker dat Wisk de luchttaxi ook voor commercieel vervoer zal gebruiken in Los Angeles, maar het geeft in elk geval weer dat het bedrijf vooruitgang boekt in de reis om vliegschaamte te doen verdwijnen.

Het testen van het elektrische vliegtuig is een stap in de goede richting. Uiteindelijk wil Wisk de noodzakelijke certificeringen in handen krijgen van de Amerikaanse Federal Aviation Administration om de zesde versie van zijn luchttaxi te commercialiseren.

Geen vliegschaamte met de zesde versie

Die zesde versie werd in oktober van 2022 al uit de doeken gedaan. Het elektrische vliegtuig biedt plaats aan vier passagiers, maar het bedrijf is nog niet klaar met het werken aan deze luchttaxi. Daarom voert het nu tests uit met de vijfde generatie. Zo vlieg je dus zonder vliegschaamte.

Tegen TechCrunch zei Yutko: “Het testen gaat veel verder dan het vliegtuig alleen. Je moet de mensen en de systemen in echte omgevingen kunnen laten samenwerken om te leren en te herhalen. Dit is echte autonomie waar we het over hebben.”

Versie zes moet volgens de planning in 2024 een experimenteel certificaat ontvangen van de FFA. Volgens Yutko zal het elektrische vliegtuig tijdens de UP Summit te zien zijn. Dat evenement wordt gehouden in Arkansas in de herfst van 2024. Weg met de vliegschaamte, dus!

Amerikaanse leger wil deze vliegende taxi’s gebruiken

]]>
Kunstmatig eiland in België moet alle energieproblemen oplossen https://www.want.nl/kunstmatig-eiland-belgie/ Sat, 07 Oct 2023 06:44:06 +0000 https://www.want.nl/?p=487515 Kunstmatig eiland moet energie opwekken

Een kunstmatig eiland in België moet ervoor zorgen dat België een stuk minder fossiele brandstoffen hoeft te gebruiken. ]]>
Kunstmatig eiland moet energie opwekken

Een bijzonder eiland is weer een stap dichterbij. België heeft groen licht gekregen voor het Princess Elisabeth Island, dat zal dienen als een elektriciteitsnet op zee dat windparken op zee verbindt met het Belgische vasteland. Uiteindelijk is het ook de bedoeling om elektriciteit te delen met Denemarken en het Verenigd Koninkrijk.

De vergunningen zijn binnen, dus de bouw kan beginnen. De bouw van het kunstmatig eiland in België gaat volgens de planning in 2024 van start. In 2026 moet alles klaar zijn en in 2030 moet het energie-eiland verbonden zijn met alle windparken op het vasteland van België.

Kunstmatig eiland wekt energie op

De Belgische netbeheerder Elia is de ontwikkelaar van het project. Het kunstmatige Princess Elisabeth Island zal deel uitmaken van een groter geheel: de Princess Elisabeth Zone. Het wordt een windpark van 3,5 GW, en bevindt zich straks ongeveer 45 km voor de Belgische kust. Het is een belangrijke stap om de fossiele brandstoffen in België fors terug te dringen.

De stroomvoorziening vindt plaats via onderzeese kabels die worden omgezet in hoogspanningselektriciteit om vervolgens naar het Belgische vasteland (en andere Europese landen zoals het Verenigd Koninkrijk en Denemarken) gestuurd te worden. Het kunstmatige eiland gaat zowel gelijkstroom als wisselstroom combineren.

Ter grootte van 24 voetbalvelden

De bovenstaande video geeft een beeld van wat er te verwachten valt van het kunstmatige eiland. Het kunstmatig eiland moet een oppervlakte krijgen van 12 hectare (zo’n 24 voetbalvelden). Ook moet er een haven komen en een helikopterplatform op het eiland. Of er ooit vliegende elektrische taxi’s zullen landen moet echter nog blijken.

Het bouwen van een dergelijk kunstmatig eiland brengt ook de nodige zorgen met zich mee. Zo vrezen verschillen natuurorganisaties ervoor dat de zowel onder als boven water de natuurlijke omgeving kan worden verstoord. Een deel van de toekomstige windmolenparken komt bovendien in een Natura 2000-gebied terecht. Ontwikkelaar Elia heeft inmiddels groen licht gekregen. Dus linksom of rechtsom, het energie-eiland komt er.

Waterstof als nieuwe brandstof: dit zijn de voor- en nadelen

]]>
Waterstof als nieuwe brandstof: dit zijn de voor- en nadelen https://www.want.nl/waterstof-voordelen-nadelen/ Fri, 22 Sep 2023 17:16:54 +0000 https://www.want.nl/?p=487062 Toyota elektrische auto

Waterstof als brandstof kent veel voordelen, maar ook enkele nadelen. WANT zet ze allemaal voor je op een rijtje.]]>
Toyota elektrische auto

We vinden het milieu steeds belangrijker. Elektrische auto’s zijn bijvoorbeeld niet meer uit het straatbeeld weg te denken. Ook verduurzamen we massaal onze woningen. Waterstof gaat daar mogelijk ook een belangrijke rol in spelen. Het heeft namelijk een hoop voordelen (maar ook wat nadelen).

Waterstof (H2) komt niet van nature voor, maar wordt gemaakt. Het is daarom geen energiebron, maar een energiedrager, legt Milieu Centraal uit. Het kan bovendien meer energie bevatten dan welke andere stof dan ook. De energie die vrijkomt bij de verbranding van waterstof kan gebruikt worden om auto’s op te laten rijden of om huizen van stroom te voorzien.

Voordelen van waterstof

Waterstof kan zoals gezegd ontzettend veel energie opslaan. De energie hoeft bovendien niet worden opgeslagen in batterijen en accu’s. In plaats daarvan kan er gebruik worden gemaakt van lege aardgasvelden of zoutkoepels.

Het gebruik van de energiedrager kan bovendien worden ingezet als buffer voor het elektriciteitsnet. In de wintermaanden wordt er minder zonne-energie opgewekt. De opgeslagen voorraad waterstof kan dan worden ingezet om heel Nederland toch van elektriciteit te voorzien.

Ook niet onbelangrijk: waterstof is eenvoudig te vervoeren. Bovendien kan het vrachtwagens en andere zware voertuigen verduurzamen. Dat geldt ook voor industriële processen. Het verduurzamingsvoordeel vertaalt zich ook in oudere huizen, waar de stof gebruikt kan worden om de boel te verwarmen.

Er zijn ook wat nadelen

Naast de vele voordelen zijn er ook enkele nadelen. Bij het maakproces gaat er namelijk een hoop energie verloren. De productie van groen waterstof is bovendien erg prijzig, tijdrovend en ook nog eens ingewikkeld. Hoewel de grijze variant makkelijker te maken is, is dat nu niet bepaald duurzaam.

Waterstof tanken
Het tanken van de toekomst! (Afbeelding: Shell)

Groen waterstof is momenteel schaars. Omdat het aanbod klein is, is er niet voldoende beschikbaar om de stof te gebruiken in alle toepassingen. Daarnaast is het een dure aangelegenheid om een hele infrastructuur aan te passen voor de stof. Dat is bij alternatieven, zoals groen gas, niet het geval.

Waarom een auto op waterstof stiekem beter is dan de elektrische auto

]]>
Klimaatverandering lijkt zee op deze opvallende wijze aan te tasten https://www.want.nl/klimaatverandering-zee-kleur/ Mon, 31 Jul 2023 18:12:22 +0000 https://www.want.nl/?p=484636 Klimaatverandering tast de zee op een opvallende wijze aan

Klimaatverandering heeft niet alleen impact op de temperatuur op aarde. Ook de zee lijkt er, op opvallende wijze, last van te hebben.]]>
Klimaatverandering tast de zee op een opvallende wijze aan

Dat ons klimaat het moeilijk heeft, moge duidelijk zijn. Niet voor niets hebben we last van langdurige, ernstige hittegolven en natuurrampen door klimaatverandering. Nu blijkt uit recent onderzoek ook nog eens dat het een wel heel curieus effect heeft op oceanen.

Hoewel het voor het blote oog lastig zichtbaar is, heeft klimaatverandering ook een bizar effect op de zee. Het maakt er namelijk een soort toverbal van.

Ook de zee is onderhevig aan klimaatverandering

Wetenschappers onderzoeken een opvallend fenomeen: 56 procent van alle zeeën en oceanen op deze blauwe planeet verandert namelijk van kleur. Space meldt dat dit in de afgelopen twintig jaar heeft plaatsgevonden. Zo zijn zeeën rondom de evenaar in de afgelopen tijd steeds groener geworden.

Onderzoeker Stephanie Dutkiewicz heeft de verandering al zien aankomen dankzij computersimulaties. “Dat het nu echt gebeurt vanwege klimaatverandering is dus niet verrassend, maar juist beangstigend”, aldus de onderzoeker. “De verandering gaat hand in hand met de verandering van het klimaat.”

De verandering van kleur is voor een flink deel te wijten aan de explosieve groei van algen. Deze phytoplankton leeft aan het oppervlak en heeft zonlicht nodig. Wat de nieuwe analyse suggereert, is dat het fytoplankton veel sneller verandert dan natuurlijk zou gebeuren zonder de uitstoot van broeikasgassen die de planeet opwarmen.

Het gaat te snel

Het ecosysteem van de oceanen is ongelooflijk complex, en onderzoekers zeggen dat ze niet volledig begrijpen waarom de kleur van het water nu zo snel is veranderd door klimaatverandering. Ze zijn er echter wel enorm bezorgd over.

“Deze ecosystemen hebben miljoenen jaren nodig gehad om samen te evolueren en in balans te zijn”, zegt de bezorgde Dutkiewicz over klimaatverandering. “Veranderingen in zo’n korte tijd zijn niet goed, omdat ze het hele ecosysteem uit balans brengen.”

Is het slim om een tweedehands elektrische auto te kopen in 2023?

 

]]>
‘Het regent pijpestelen’ en 6 andere uitdrukkingen uitgelegd https://www.want.nl/regen-storm-uitdrukkingen-gezegden/ Wed, 05 Jul 2023 10:19:47 +0000 https://www.want.nl/?p=483390 ‘Het regent pijpenstelen’ en andere uitdrukkingen over regen en storm uitgelegd

Het is noodweer, dus blijf binnen en leer meer over de afkomst van onze heerlijke Nederlandse uitdrukkingen over regen en storm. ]]>
‘Het regent pijpenstelen’ en andere uitdrukkingen over regen en storm uitgelegd

Wij Nederlanders staan bekend om onze bizarre uitdrukkingen. Als je een buitenlander een letterlijke vertaling geeft, lijkt het kant noch wal te raken. Maar natuurlijk hebben veel van onze gezegden en uitdrukkingen een herkomst. Hier zeven bekende over regen en storm op een rij, zeker vanwege dit weer.

‘Wearing the goats wig’, ‘falling through the basket’ of ‘having butter on your head’: we zijn koning gezegden en uitdrukkingen. Vaak is dat tot groot vermaak van buitenlanders die onze taal leren. Maar waar komen die gezegden eigenlijk vandaan en zeker wat betreft degene die over regen en storm gaan. Wel zo handig voor vandaag om te weten.

Gezegden en uitdrukkingen over regen en storm hebben intrigerende herkomsten

Hoe bizar ze vaak ook klinken: in het Nederlands zijn we gewend dat we direct begrijpen wat ze betekenen. Toch blijft de vraag; waar komen ze eigenlijk vandaan? WANT-redacteur Dennis Mons dook op een paar van zijn favorieten over regen.

1. Het regent pijpestelen

De betekenis is simpel: het komt met bakken uit de hemel (ook al een mooie). De herkomst is te herleiden naar de steel van een rookpijp (aldus het Woordenboek der Nederlandsche Taal), zoals een stenen tabakspijp die lang en recht was.

Als het pijpestelen regent betekent het dat het met lange rechte, dunne stralen naar beneden klettert. Heeft dus niets met regenpijpen te maken.

2. Een buitje voor het stof

‘Buykevurtstof’, oftewel buitje voor het stof. Het komt uit het Mays, een dialect dat wordt gesproken in Made, een dorp boven Breda. De betekenis is dat er een klein beetje regen aankomt, maar niet van betekenis.

Auto in regen
Hij rijdt nog! ‘t Is maar motregen. (Afbeelding: Unsplash)

Waar het precies vandaan komt, is onbekend. Overigens heeft het Mays nog een andere mooie uitdrukking voor hárd regenen: ‘tregunt detzekt’.

3. Van de regen in de drup raken

‘Van de regen in de drup raken’ is een veelgebruikte uitdrukking die stelt dat iemand probeert te ontsnappen aan een onplezierige situatie, maar uiteindelijk in een andere ongunstige situatie belandt. Het kan zelfs zo zijn dat de persoon er nog slechter aan toe is dan voorheen. Eigenlijk belandt die in een storm.

Vermoedelijk komt het van het juridische fenomeen ‘het recht van drop/drup’ of het ‘recht van huisdrop’. Het ging dus over dakafwatering. In die tijd hadden huizen geen dakgoten, dus het regenwater kletterde naar beneden op de grond van de buren.

Geen pretje om een spontane drup/drop op je hoofd te krijgen. Dus werden er afspraken gemaakt om deze natte verrassingen te voorkomen omdat de buren baalden.

4. Storm in een glas water

Een storm in een glas water, of zoals de Engelsen zeggen, “a storm in a teacup”, is een uitdrukking voor opwinding over iets kleins. Deze grappige frase hebben we te danken aan niemand minder dan de Franse rechtsfilosoof Charles de Montesquieu (1689-1755), die de onrust in het dwergstaatje San Marino omschreef als een “tempête dans un verre d’eau”.

storm-regen-glas uitdrukking
Choas in een kopje? (Afbeelding: Unsplash/Amritanshu Sikdar)

Waarschijnlijk werd Montesquieu geïnspireerd door een oud spreekwoord dat al in de oudheid bekend was: “excitare fluctus in simpulo”, oftewel “een vloedgolf in een scheplepel veroorzaken”.

Zelfs Cicero, die in de eerste eeuw v.Chr. leefde, haalde deze uitdrukking aan in zijn werk “De legibus” (Over de wetten). En ook de Griekse taalgeleerde Athenaios, uit het begin van de 3e eeuw n.Chr., sprak over een “storm in een kookpot”.

5. Die wind zaait, zal storm oogsten

De oude wijsheid ‘wie oproer verwekt, zal er het slachtoffer van worden’ laat zien dat we vaak dubbel gestraft worden voor onze verkeerde acties. Als we onrust veroorzaken, komen de gevolgen als een boemerang bij ons terug.

De uitdrukking over storm is al eeuwenoud. Het is ontleend aan de Bijbel (Hosea VIII, vs. 7). “Sy hebben wint gezaeyt, ende sullen een wervelwint maeyen.”

6. Het is hondenweer buiten met die regen

Het moge duidelijk zijn dat het nu hondenweer is met die regen en die storm. Maar heeft het wat met honden te maken? Is het zoals de Engelse uitdrukking ‘it’s raining cats & dogs’? En ook de Fransen en Duitsers hebben die uitdrukking: ‘temps de chien’ en ‘Hundewetter’.

hond-storm-regen-uitdrukkingen
Als hij niet gaat, gaan wij ook niet. (Afbeelding: Unsplash/Matthew Henry)

Volgens sommige taalhistorici dus niet. Zij beweren dat het hoogstwaarschijnlijk komt van het oud-Nederlandse ‘ondeweer’, dat ‘slecht weer’ betekent en dat etymologisch van onweer zou komen. Maar dat verklaart de Franse en Duitse uitdrukking niet. Intrigerend.

7. De meeuwen vliegen laag, we houden het niet droog

De herkomst van deze uitdrukking is bijzonder lastig te vinden. Wel kunnen we stellen dat het feitelijk een observatie is waar een tegeltjeswijsheid van gebakken is. Er is bijvoorbeeld een variant met zwaluwen.

Nu heb ik toevallig een flinke hoeveelheid van deze kleine straaljagertjes rondom mijn huis. En dan valt het op dat de regen wellicht dreigt als ze laag vliegen. Immers: insecten zoals muggen duiken lager als er regen op komst is. En dus zwaluwen ook.

Edoch, die vlieger gaat niet helemaal op wanneer meeuwen uitvliegen bij warm weer. Ook dan duiken zwaluwen (en waarschijnlijk ook meeuwen) lager dan gebruikelijk. Ik zou er dus niet klakkeloos vanuit gaan dat het dan gaat regenen of dat er een storm komt, maar het is een mooie vuistregel.

Al met al hebben we je dus een paar mooie uitdrukkingen en gezegden gegeven die je nu te pas en te onpas kan droppen mét enige uitleg. En laten we eerlijk zijn, straks regent… het regent weer zonnestralen.

Elektrische auto opladen in de regen: mogelijk of geen goed idee?

]]>
De zomer ging extreem heet van start, maar waar komt dat eigenlijk door? https://www.want.nl/start-zomer-extreem-heet-waarom/ Sat, 24 Jun 2023 09:03:23 +0000 https://www.want.nl/?p=482688 Bloedheet klimaat maakt alles warmer: wanneer wordt het fataal?

Het is je vast wel opgevallen dat deze zomer bloedje heet is begonnen. Volgens experts komt dit door verschillende factoren. ]]>
Bloedheet klimaat maakt alles warmer: wanneer wordt het fataal?

Wie het warme weer afgelopen tijd niet heeft gemerkt, woont op Antarctica of zit lekker te chillen onder een steen. De start van de zomer is pittig heet, maar hoe komt dat eigenlijk? WANT-redacteur Sam Dille zoekt het uit.

Experts noemen deze periode zelfs het ‘gevarenseizoen’. Op het noordelijk halfrond is het risico op natuurrampen door deze hoge temperaturen een stuk hoger. Er zijn bijvoorbeeld al bosbranden in Canada en overstromingen in Californië geweest.

https://open.spotify.com/episode/7LjyqZaYKmjTKs2vij6iKL?si=84b8818ed71c426f

Waarom is de zomer zo heet begonnen?

Wetenschappers denken dat dit extreme weer wordt beïnvloed door verschillende omstandigheden. Klimaatverandering is betrokken, maar natuurlijke variaties in het wereldwijde weer en een grote dosis pech spelen ook een rol.

“De opwarming van de aarde is deze zomer niet plotseling versneld”, zei Daniel Swain, een klimaatwetenschapper aan de Universiteit van Californië maandag in een live briefing. “Een deel van wat er aan de hand is, is willekeurige pech.”

Bloedhete oceanen

De Amerikaanse National Atmospheric and Oceanic Administration heeft vorige week aangekondigd dat de Stille Oceaan te maken heeft met El Niño-omstandigheden. Dit betekent dat de temperatuur van de zee veel warmer is dan gemiddeld in de zomer. Met als gevolg dat het een stuk warmer wordt en het risico op stormen toeneemt.

Wetenschappers houden ook een apart fenomeen in de gaten dat zich in de Atlantische Oceaan afspeelt. De temperaturen in het Atlantische orkaangebied zijn al drie maanden abnormaal hoog. Op dit moment is de gemiddelde temperatuur zo’n 82 graden Fahrenheit, wat 35 procent hoger is dan het vorige record uit de zomer van 2005.

Vulkaanuitbarsting

Een derde factor, een vulkaanuitbarsting die begin 2022 plaatsvond in de zuidelijke Stille Oceaan, draagt ook bij aan de bizarre temperaturen. Normaal gesproken hebben vulkaanuitbarstingen een tijdelijk afkoelend effect op onze planeet. Omdat ze roet en andere zonwerende deeltjes de lucht in schieten.

Maar de uitbarsting van de Hunga Tonga was geen typische vulkaanuitbarsting. Het was een enorm explosieve, die een grote hoeveelheid zeewater verdampte. De uitbarsting was zo intens dat het verdampte water in de stratosfeer schoot. De damp heeft deze zomer een opwarmend effect op de aarde gehad.

Gaan de temperaturen deze zomer nog zakken?

Dit alles betekent dat we ons op een extreem warme periode moeten voorbereiden. Maar het goede nieuws is dat het opwarmende effect van El Niño en de vulkaanuitbarsting van Hunga Tonga tijdelijk zijn

El Niño duurt tussen de negen en twaalf maanden en het verdampte water in de stratosfeer zal binnen een paar jaar verdwijnen. Iets om rekening mee te houden, dus.

Het slechte nieuws is dat de klimaatverandering – die volgens experts heeft bijgedragen aan de vorming van de El Niño van deze zomer – nog steeds blijft bestaan. Daar zullen we met z’n allen dus iets aan moeten doen.

Glas alcohol op z’n tijd blijkt stuk slechter te zijn dan gedacht

]]>
Onderzoekers verwachte extreme hittegolven in Europa: is Nederland de sjaak? https://www.want.nl/lijst-hittegolf-extreem-onderzoekers-nederland/ Sat, 29 Apr 2023 16:28:09 +0000 https://www.want.nl/?p=480633 hittegolf, warm,

Volgens nieuw onderzoek zijn er meer landen die hittegolven tegemoet gaan. En ja, ook Nederland staat op die lijst.]]>
hittegolf, warm,

De Spanjaarden kampen momenteel met hoge temperaturen voor deze tijd van het jaar. Maar volgens nieuw onderzoek zijn er meer landen die hittegolven tegemoet gaan. En ja, ook Nederland staat op die lijst.

Je kunt het je haast niet indenken met het weer dat we de afgelopen week hebben gezien. Maar het wetenschappelijke tijdschrift Nature brengt toch echt deze onderzoeksresultaten naar buiten. Volgens de onderzoekers staat ons in de toekomst veel hitte te wachten en zij maken zich zorgen of landen daar wel op voorbereid zijn.

Landen die risico lopen door hittegolf

Door hun berekenmethode konden de onderzoekers zien welke gebieden risico lopen op extreme hitte en waar eventuele schadelijke gevolgen daarvan zichtbaar kunnen worden. Landen waar de temperatuurrecords het snelst gebroken worden en daarnaast veel inwoners hebben of grote bevolkingsgroei verwachten, lopen daarin risico.

De kwetsbaarheid voor extreem weer hangt af van socio-economische factoren. Aan extreme hitte zitten meer uitdagingen verbonden en daar kunnen bijvoorbeeld gezondheidsdiensten in de problemen komen.

Mocht je het warm hebben en je airco vol aangooien, check hier even hoeveel dat je per dag kost.

Hitterecords

Eén land baart klaarblijkelijk de meeste zorgen, en dat is Afghanistan. Daar verwachten de onderzoekers dat de bevolking de komende jaren groeit en de temperaturen dus oplopen. Daarnaast is het land economisch minder goed ontwikkeld.

zon
Wie weet ziet een zonsopgang er straks altijd zo uit. (Afbeelding: Unsplash/Lenstravelier)

Landen als Guatemala, El Salvador, Honduras, Nicaragua, Costa Rica en Panama worden ook beschouwd als economisch minder ontwikkeld. Hier is de bepalende factor dat het huidige record ver onder het statistische maximum ligt, wat suggereert dat de regio een grote sprong zou kunnen maken als er eenmaal een extreem record gevestigd wordt. Iets wat ook voor het oostelijke deel van Rusland geldt.

Nederland, België, Luxemburg en Duitsland

Nederland zit op dezelfde golflengte als België, Luxemburg en Duitsland, blijkt uit het onderzoek. Wij wonen met veel mensen op elkaar, maar omdat wij een economisch ontwikkeld land zijn, kan de impact van extreme hitte beperkt blijven. Wij kennen immers hitteplannen bij extreme temperaturen. Dat geldt ook voor Peking, de omliggende provincie Hebei en de stadsprovincie Tianjin in China.

Verder staan Papoea-Nieuw-Guinea, de provincie Queensland in Australië en het noordwesten van Argentinië ook op de lijst. Maar de onderzoekers benadrukken dat meer landen uitzonderlijke hitte te wachten kan staan.

Hitteplan bij hittegolf

De onderzoekers roepen beleidsmakers op om zich voor te bereiden op de hoge temperaturen. En daarbij zich te buigen over de huidige hitteplannen. Afkoelcentra in grote steden of werkuren buiten verminderen, kunnen daar aan bijdragen.

5 magistrale tips om die hooikoorts eens en voor altijd te tackelen

]]>
Uitvinder Thomas Midgley was geniaal, maar maakte de grootste fouten in de geschiedenis https://www.want.nl/geniale-uitvinder-grote-fouten/ Fri, 24 Mar 2023 11:22:53 +0000 https://www.want.nl/?p=478710 Dankzij deze batterij vliegt je elektrische fiets nooit meer in brand

De Britse uitvinder Thomas Midgley Jr. lanceerde de meest veelbelovende uitvindingen ooit. Dat blijken nu grote fouten te zijn. ]]>
Dankzij deze batterij vliegt je elektrische fiets nooit meer in brand

We weten nooit wat de toekomst te bieden heeft. Dat bewijst de Britse uitvinder Thomas Midgley Jr. maar weer. Hij lanceerde tussen de jaren 1920 en 1930 de meest veelbelovende uitvindingen en werd daarmee een van de bekendste uitvinders van zijn tijd. Jaren later blijkt alleen dat het misschien wel grote fouten zijn.

De Britse krant The Times noemde Midgley ‘de beste uitvinder van het land’ en dat is zeker terecht. Zijn twee beroemdste uitvindingen boden voor zijn tijd geweldige oplossingen. Hij slaagde erin om loodhoudende benzine te ontwikkelen en maakte voor het eerst gebruik van chloorfluorkoolwaterstoffen (cfk) die een gat in de ozonlaag kunnen creëren. De elementen zorgden voor baanbrekende uitvindingen, waaronder de auto en koelkast. Maar zijn innovaties zijn in onze eeuw grote fouten.

Het leven van de geniale uitvinder

Uitvinden zat Midgley in het bloed. Zijn vader was ook uitvinder en leverde een bijdrage aan de eerste ontwerpen van autobanden. En in de jaren 1860 ontwikkelde zijn grootvader, James Emerson, een aantal verbeteringen aan cirkelzagen en andere gereedschappen.

Midgley’s obsessie voor chemie begon in de scheikundeklas van zijn middelbare school. Die interesse werd later groter door nieuwe ontdekkingen in de natuurkunde en scheikunde in het begin van de twintigste eeuw. Het is vast geen verrassing dat Midgley werktuigbouwkunde ging studeren aan The Cornell University.

Na zijn studie, begon Midgley in 1916 bij General Motors als onderzoeker. Daar maakte hij de meest baanbrekende uitvindingen, waaronder chloorfluorkoolwaterstof. In 1941 kreeg hij hier zelfs een een Priestley Medal voor. Dit is de hoogste onderscheiding die een scheikundige in Amerika kan krijgen.

Midgley kon helaas niet lang genieten van dit succes. De uitvinder overleed in 1944, omdat hij per ongeluk werd gewurgd door een fout van zijn eigen machine. De machine hoorde hem te helpen met uit bed komen, omdat hij kreupel was geworden door polio, maar deed dus niet.

Uitvinder Thomas Midgley Jr.
De briljante uitvinder (Afbeelding: Hemmings.com)

Waarom we nu spijt hebben van Midgley’s uitvindingen

Het is inmiddels honderd jaar geleden dat Midgley’s eerste benzine op de markt kwam. Dat klinkt heel ver terug in de tijd, maar we ondervinden grote gevolgen die nu zelfs fout zijn.

Jaren na de dood van de uitvinder zijn onderzoekers er namelijk achter gekomen dat cfk’s een heel ernstig broeikasgas zijn, die per molecule tienduizend keer effectiever de warmte vasthouden dan koolstofdioxide. Daarnaast heeft de uitstoot van benzine voor enorm veel extra koolstofdioxide in de atmosfeer gezorgd.

We kunnen de problemen die de uitvinder heeft veroorzaakt nog oplossen. Dit jaar bracht de Verenigde Naties een studie uit waarin werd gemeld dat de ozonlaag op schema ligt om volledig te herstellen. Maar als we zo doorgaan duurt dat nog veertig jaar. We moeten dus nog minder broeikasgassen uitstoten en beter op onze voeding letten. Die fouten liggen waarschijnlijk meer aan ons dan de uitvinder.

Hoe nu verder met die fouten?

De keerzijde van Midgley’s ideeën kwamen pas na 50 jaar boven water. Daarom hebben de uitvindingen geleid tot een belangrijk vraagstuk waar veel wetenschappers nog niet over uit zijn. Want al die uitvindingen zijn heel leuk, maar wat zijn de gevolgen na enkele decennia of eeuwen? Kunnen uitvindingen die op het eerste oog onschuldig lijken, later fouten zijn die alleen zichtbaar zijn voor toekomstige generaties? Het biedt genoeg stof om over na te denken voor de uitvinders van deze tijd.

Voedselketen een ramp voor klimaat, maar dat is helemaal niet nodig

]]>
Waarom dat Keto-dieet van je alles behalve goed is voor onze planeet https://www.want.nl/keto-dieet-milieu-onderzoek/ Wed, 22 Mar 2023 11:33:18 +0000 https://www.want.nl/?p=478687 Keto-dieet alles behalve goed voor onze planeet

Ons voedingspatroon heeft een grote invloed op de gezondheid van onze planeet. Daarom kun je het keto-dieet maar beter overslaan... ]]>
Keto-dieet alles behalve goed voor onze planeet

Als we een maatje kleiner willen, is een dieet vaak het eerste waar we aan denken. Waar mensen alleen weinig rekening mee houden, is wat voor gevolgen een dieet heeft voor de gezondheid van onze planeet. Een van de populairste diëten van dit moment, het keto-dieet, blijkt bijvoorbeeld extreem vervuilend te zijn.

Uit een recente studie in The American Journal of Clinical Nutrition, blijkt dat onze eetgewoonten ongeveer een derde van alle uitstoot op aarde bepalen. Het onderzoek beoordeelde daarom zes populaire diëten. En wat bleek: het keto-dieet zorgt voor de grootste uitstoot en heeft de laagste voedingskwaliteit.

Waarom het keto-dieet funest is voor ons milieu

Mensen die het keto-dieet volgen, eten minder dan 50 gram koolhydraten en eten vetten om energie uit te halen. Deze vetten worden meestal gehaald uit vlees of zuivel. Het zorgt er volgens veel diëtisten voor dat je in korte tijd veel afvalt. Maar voor het milieu is dit strenge dieet helemaal niet gunstig.

De onderzoekers schatten dat dit dieet bijna 3 kilogram CO2 uitstoot voor elke 1.000 calorieën. Een veganistisch dieet was juist het beste voor het milieu, met 0,7 kilogram CO2 per 1.000 calorieën.

De wetenschappers kwamen op dit aantal door de diëten van meer dan 16.000 volwassenen te beoordelen. Deze gegevens vergeleek het team met een zelfgemaakte database waarin alle effecten voor het milieu per voedselbron staan beschreven. Hierdoor konden de auteurs de gemiddelde uitstoot berekenen voor elk dieettype. Het keto-dieet kwam bij dit onderzoek niet zo goed uit de verf.

Wat moeten we dan wel eten?

Het keto-dieet is dus iets wat we maar beter kunnen vergeten. Gelukkig vertelt het onderzoek ook wat we dan wél moeten eten. De resultaten lieten zien dat het eten van minder dierlijk voedsel het beste is voor de planeet. Consumenten hebben de grootste invloed op het verminderen van koolstof uitstoot door beter op hun dieet te letten.

Keto-maaltijd
Een keto-prove maaltijd (Afbeelding: Unsplash)

Het minderen van vlees heeft het meeste effect. Als we dit massaal zouden doen, zou de uitstoot met maximaal 73 procent kunnen verminderen.

Een plantaardig dieet zorgt er ook nog voor dat de landbouwgrond die nu wordt gebruikt voor veeteelt leeg komt te staan. Op die plek zouden veel bossen en oerwouden kunnen groeien, die 366 tot 603 gigaton koolstofdioxide kunnen absorberen. Plantaardige eiwitten zoals peulvruchten, sojaproducten, noten en zaden kunnen de impact op het milieu dus volledig veranderen.

We hebben misschien al een alternatief gevonden voor het keto-dieet. Er bestaat namelijk een dieet dat ervoor zorgt dat je langer blijft leven. Je leest er alles over in dit artikel.

Het perfecte dieet: hoe een kleine wijziging je leven kan veranderen

]]>
Formule 1 een drama voor het milieu, maar een betere toekomst is nabij https://www.want.nl/formule-1-milieu/ Sun, 19 Mar 2023 15:35:39 +0000 https://www.want.nl/?p=478516 Formule 1 drama voor milieu, maar betere toekomst nabij - WANT

Formule 1-auto’s bereiken enorme snelheden. Een genot om naar te kijken, maar voor het milieu is het minder genieten.]]>
Formule 1 drama voor milieu, maar betere toekomst nabij - WANT

Terwijl we Max Verstappen toejuichen vanuit onze luie stoel, bereiken Formule 1-auto’s enorme snelheden. Soms behalen de voertuigen zelfs snelheden van meer dan driehonderd kilometer per uur. Een genot om naar te kijken, maar voor het milieu is het minder genieten.

Net als alle andere voertuigen op fossiele brandstoffen stoten formule 1-auto’s CO2 uit. Dat is natuurlijk een groot probleem voor een wereld die juist minder moet vervuilen. Naast de auto’s die op de circuits rijden, is het vervoer van auto’s, teams en coureurs ook een grote bron van uitstoot. En niet te vergeten: alle toeschouwers die de hele wereld over reizen om hun favorieten aan te moedigen.

De Formule 1 wordt groener

De Federation Internationale de l’Automobile (FIA), het bestuursorgaan van de competitie, is zich hiervan bewust. In november kondigden de Formule 1 en de FIA plannen aan om tegen het einde van 2030 volledig klimaatneutraal te zijn. De stappen om de overgang te maken zijn al gezet.

De Formule 1 gebruikt op dit moment een hybride brandstof, waarvan ongeveer tien procent duurzaam is. In 2026 zullen de voertuigen de overgang maken naar volledig hernieuwbare brandstoffen. Dit betekent dat alle uitstoot volledig zal worden gecompenseerd.

De feederseries volgen het beleid. Dit seizoen zullen de F2- en F3-auto’s een mix gebruiken die bestaat uit een 55 procent duurzame brandstof. Tegen 2027 zal er een soort duurzame, koolstofvrije brandstof gebruikt worden, die ‘e-fuel’ wordt genoemd.

Over welke brandstoffen heeft de Formule 1 het?

‘Duurzame brandstof’ klinkt nog wat vaag. Daarom leggen we het even voor je uit. Een duurzame brandstof is een verzamelnaam voor een heleboel verschillende alternatieve manieren om brandstoffen te produceren.

F1 TV Formule 1 Max Verstappen
Max Verstappen in actie. (Afbeelding: ANP ROBIN VAN LONKHUIJSEN)

Allemaal als doel om de ecologische voetafdruk van voertuigen van de Formule 1 te verkleinen. Hieronder vallen bijvoorbeeld recyclebare brandstoffen, maar ook koolstofhoudende e-brandstoffen die worden gemaakt door koolstof uit de lucht te halen.

Bij e-fuel, die de F2 en F3 gaan gebruiken, is het verhaal net iets anders. Er zijn namelijk twee bronnen waar je koolstof vandaan kunt halen. Natuurlijk uit de lucht, of in schoorstenen. Deze brandstof haalt koolstof zowel uit de lucht als uit schoorstenen.

Dit resulteert in een brandstof die volledig is gewonnen uit hergebruikte koolstofdioxide en daardoor geen nieuw vervuilend materiaal de lucht in stoot. E-fuel wordt dit seizoen dus getest bij de F2 en F3, maar kan bij succes ook ingezet worden in de Formule 1.

Zijn de plannen haalbaar?

Er zijn wel enkele zorgen. De FIA zal ervoor moeten zorgen dat ook de productie van e-fuel op een milieuvriendelijke manier wordt gerealiseerd. Dit is vergelijkbaar met elektrische auto’s die zelf milieuvriendelijk zijn, maar meestal op een vervuilende manier worden geproduceerd. Daarnaast lijkt e-fuel meer van toepassing te zijn in de luchtvaart dan op de weg. De tijd zal leren of het de Formule 1 ooit lukt om volledig groen te zijn.

Formule 1 kijken nu nóg goedkoper zonder Viaplay

]]>
Zwarte weduwe ontketent een brute spinnenoorlog waar niemand op zit te wachten https://www.want.nl/zwarte-weduwe-brute-spinnenoorlog-waarom/ Thu, 16 Mar 2023 11:22:55 +0000 https://www.want.nl/?p=478448 Zwarte weduwe ontketent een brute spinnenoorlog, maar waarom?

Laten we eerlijk zijn: spinnen hebben een slechte reputatie. Vooral de zwarte weduwe spinnen en hun giftige beten. Is dat wel terecht?]]>
Zwarte weduwe ontketent een brute spinnenoorlog, maar waarom?

Laten we eerlijk zijn: spinnen hebben een slechte reputatie. Vooral de zwarte weduwen en hun giftige beten. De zwarte beesten hebben zelf ook iets om bang voor te zijn. Bruine weduwen lijken niet overweg te kunnen met hun soortgenoten.

Deze soortenstrijd gaat om meer dan alleen het voedsel of hun habitat. Een nieuw onderzoek, gepubliceerd in het tijdschrift Annals of the Entomological Society of America, laat zien dat bruine weduwen actief naar zwarte weduwen zoeken om ze te doden. Waarom ze dit doen is voor de wetenschap een raadsel.

De zwarte weduwe in gevaar?

Het onderzoek stelt dat bruine weduwen extreem agressief zijn naar hun soortgenoten, terwijl ze wél tolerant zijn naar andere spinnen binnen dezelfde familie. Wetenschappers geloven dat bruine weduwe spinnen inheems waren in Afrika voordat ze ook op andere continenten belandden.

De zwarte weduwen, afkomstig uit Noord-Amerika, hebben twee nauw verwante soorten: de westelijke en de zuidelijke. De wiskundige modellering die in de studie werd gebruikt, liet zien dat beide soorten veel meer kans hebben om te sterven door te worden gegeten dan door tekorten aan voedsel.

Toen onderzoekers de groeicijfers en vruchtbaarheid vergeleken, zagen ze dat volwassen bruine weduwevrouwtjes 9,5 procent groter zijn dan zwarte weduwen. En volwassen vrouwelijke bruine weduwen zijn ongeveer twee keer zo vruchtbaar als hun soortgenoten.

Bruine weduwe mannetjes zijn kleiner dan de zwarte weduwen, maar worden binnen een kortere tijd vruchtbaar.

Bruine weduwe
De bruine weduwe (Afbeelding: Austin Appel)

Waarom zijn de bruine weduwen zo agressief?

Het team ontwierp een bijzonder experiment, waarbij bruine weduwen in een pot werden gestopt samen met verwante spinnensoorten. Ze ontdekten dat de bruine weduwen 6,6 keer vaker een zwarte weduwe doden dan een andere soortgenoot.

Toen de spinnen samen leefden, doodden en aten de bruine weduwevrouwtjes 80 procent van alle zwarte weduwen.Waarom de twee spinnen zulke grote vijanden zijn, blijft ook voor de wetenschap onduidelijk.

Een mogelijke oorzaak zou het land van herkomst kunnen zijn. Bruine weduwen komen namelijk uit Afrika en zijn een stuk groter, sterker en vruchtbaarder. Dit zou ervoor kunnen zorgen dat ze de inheemse zwart weduwen willen overtreffen en verslaan.

Maar dit is niets meer dan speculatie. De bijzondere oorlog tussen de bruine en zwarte spinnen blijft een vreemd mysterie.

Voedselketen een ramp voor klimaat, maar dat is helemaal niet nodig

]]>
Voedselketen een ramp voor klimaat, maar dat is helemaal niet nodig https://www.want.nl/voedselketen-ramp-klimaat/ Sat, 11 Mar 2023 14:55:08 +0000 https://www.want.nl/?p=477967 voedselketen vleesconsumptie

Met een steeds groter wordende bevolking stoot de mensheid ook meer broeikasgassen uit. Hier heeft onze voedselketen een enorm aandeel in.]]>
voedselketen vleesconsumptie

Als je stuk biefstuk bij de slager koopt heeft dat een flink prijskaartje. Niet alleen voor je portemonnee, maar ook voor het milieu. Denk aan de hoeveelheid energie, land en water dat nodig is om de koe te voeden. Laat staan hoeveel uitstoot er plaatsvindt bij het vervoeren van het vlees. Onze voedselketen is alles behalve schoon.

Met een steeds groter wordende bevolking stoot de mensheid ook meer broeikasgassen uit. Hier heeft de vleesindustrie een enorm aandeel in. Een nieuwe schatting van The Columbia University en The Environmental Defense Fund laat zien hoe erg de gevolgen van onze vleesconsumptie zijn. Als we zo doorgaan, zorgt het wereldwijde voedselketen er tegen het jaar 2100 voor dat de aarde 1 graad opwarmt. Ter vergelijking: de mensheid heeft de aarde in totaal 1,1 graden opgewarmd sinds het begin van het industriële tijdperk in de achttiende eeuw.

https://open.spotify.com/episode/4nurKdGHD6F06vUJVAcZ1W?si=3be6f0e69c584346

Waarom ons eetgedrag rampzalige gevolgen heeft

De wetenschappers kwamen tot deze schatting door gegevens te verzamelen over de productie van 94 verschillende voedingsmiddelen. Uit de gegevens vonden de onderzoekers drie meest voorkomende broeikasgassen die door de voedselketen worden uitgestoten.

Landbouwmachines stoten allemaal koolstofdioxide uit. Lachgas, dat 300 keer zo krachtig is als CO2, wordt veel gebruikt bij het produceren van kunstmest. En de belangrijkste is methaan. Dit gas komt vrij uit de ontlasting van herkauwers, zoals koeien en geiten.

Met gegevens van zoveel verschillende soorten voedsel, heeft het team ook rekening gehouden met de bevolkingsgroei. Al deze informatie gooiden de onderzoekers in een klimaatmodel dat berekende hoeveel opwarming de voedselketen zou produceren. Dat is dus één graad voor het einde van deze eeuw.

Zo kunnen we onze voedselketen veranderen

Er is gelukkig nog hoop. Het team in ervan overtuigd dat we de helft van deze opwarming kunnen voorkomen. Dat begint allemaal bij onze eigen voeding. We moeten volgens de wetenschappers minder vlees eten. En dan vooral het vlees van de vervuilende herkauwers.

Vervuilende tractor
Een tractor stoot veel CO2 uit (Afbeelding: Unsplash)

Nieuwe voedseltechnologieën kunnen hier heel goed bij helpen, zoals plantaardige vleesvervangers. Bijvoorbeeld de Impossible Burger of vlees dat is gekweekt uit in laboratoria gekweekte cellen. Onderzoekers experimenteren ook met speciaal voer dat het methaangehalte in de maag van koeien moet verkleinen.

Als onze voedselketen hierdoor positief verandert, kan het heel snel gaan. De wetenschappers stellen dat methaan al binnen tien jaar uit de atmosfeer kan verdwijnen, terwijl dit bij CO2 eeuwenlang duurt. Zodra we deze uitstoot verminderen, zien we waarschijnlijk al heel snel de effecten.

Superieure varkens zijn zo intelligent dat ze een groot probleem vormen

]]>
Hoe eeuwenoude tsunami’s vandaag de dag levens kunnen redden https://www.want.nl/eeuwenoude-tsunami-levens-redden-2023/ Wed, 08 Mar 2023 11:28:03 +0000 https://www.want.nl/?p=476726 Hoe eeuwenoude tsunami's in de toekomst levens kunnen redden

Tsunami’s kunnen meer dan 20 meter hoog worden en richten monsterlijke schade aan. Maar ze laten bijna altijd bewijs achter. ]]>
Hoe eeuwenoude tsunami's in de toekomst levens kunnen redden

Een tsunami is meer dan een grote golf alleen. Ze dragen relatief weinig energie en richten nauwelijks schade aan. Dit fenomeen wordt echter aangestuurd door geologische krachten. Bijvoorbeeld een aardbeving of vulkaanuitbarsting. En dan kan het er heel hard aan toe gaan.

Tsunami’s kunnen meer dan 20 meter hoog worden en richten monsterlijke schade aan. De torenhoge golven razen over het land. Na honderden meters, trekt het water zich terug en vaagt het bijna alles op zijn pad weg. Maar ze laten bijna altijd bewijs achter. En laten we daar nu een hoop van kunnen leren.

De zoektocht naar de paleo-tsunami

James Goff is al bijna drie decennia op zoek naar oude tsunami’s. Meestal in landen die grenzen aan de Stille Oceaan. Hij is een van de enige wetenschappers ter wereld die gespecialiseerd is in het vinden van dit specifieke bewijs. Dit zijn tsunami’s die eerder plaatsvonden dan wij als mensheid hebben vastgelegd.

Volgens Goff is de makkelijkste manier om zo’n paleo-tsunami te vinden, ondergronds te kijken.

Ondergronds onderzoek doen is volgens Golff de makkelijkste manier om zo’n paleo te vinden. Want als een gold zich terugtrekt, laat het sporen achter over het oppervlak. Deze dunne laag slib, rotsen en kleine schelpen zakken in loop van tijd in de grond.

Tja, en daar blijft het dusdanig goed bewaard dat we er veel van kunnen leren. In het zuiden van Chili kun je bijvoorbeeld verschillende lagen materiaal vinden in de buurt van rivieren. Aan die lagen is te zien dat daar tsunami’s zijn geweest.

Met hulp van DNA uit het zeeleven, veranderingen in het landschap en de geschiedenisboeken, wordt vervolgens bepaald hoe hoog zo’n vernietigende golf waarschijnlijk is geweest.

Sedimentlaag
Laagje voor laagje (Afbeelding: Research Gate)

Dit kunnen we leren van vroegere tsunami’s

Uitzoeken hoe groot en verwoestend een eeuwenoude tsunami was, is belangrijker dan je misschien denkt. De gegevens zijn belangrijk voor de landen en steden die aan een kust liggen. Het kan namelijk informatie geven over toekomstige tsunami’s.

Zo’n enorme vloedgolf voorspellen is onmogelijk. Maar in het beste geval kunnen bewoners minuten tot uren voor de tsunami gewaarschuwd worden. Het National Tsunami Warning Center in de Verenigde Staten en Canada gebruiken boeien en seismometers om potentiële tsunami’s op te sporen voordat ze land bereiken.

Daarbij gebruiken ze computermodellen die gegevens bevatten over hoe eerdere tsunami’s zich gedroegen. Hadden we deze informatie niet, waren dergelijke waarschuwingen een stuk minder nauwkeurig geweest.

Enorme golven

Goff verklaart dat de paleo-tsunami’s vaak destructiever waren dan degene die we al kennen. Die rampen kunnen duizenden jaren geleden zijn gebeurd.

De locaties zullen misschien in de toekomst niet zo snel zulke grote golven zien. Maar experts zijn het erover eens dat het in de toekomst ooit wel gaat gebeuren. Dan kun je maar beter goed voorbereid zijn.

Waarom we mogelijk een volledige seconde van ons leven gaan verliezen

]]>
Waarom 60 wetenschappers de zon als een gek willen blokkeren https://www.want.nl/60-wetenschappes-zon-blokkeren-waarom/ Tue, 07 Mar 2023 09:31:19 +0000 https://www.want.nl/?p=476948 Waarom 60 wetenschappers de zon als een gek willen blokkeren

Er zijn zestig wetenschappers die de zon opeens als een gek willen blokkeren vanaf de aarde, maar waarom zijn ze dit van plan?]]>
Waarom 60 wetenschappers de zon als een gek willen blokkeren

Een groep van zestig wetenschappers heeft een open brief geschreven met een, op z’n zachtst gezegd, bizar plan. Ze willen namelijk de zon gaan blokkeren en zo de zonnestralen terugkaatsen.

Volgens de Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) gaat onze wereld met anderhalve graad opwarmen, tenzij we heel snel stoppen met schadelijke stoffen uitstoten. En dan is de al bestaande rommel in de ozonlaag ook niet weg. De zon blokkeren zou dus moeten helpen.

De zon blokkeren dus…

Het grote plan om onze planeet een beetje af te dekken van de zon maakt gebruik van zogenaamd ‘solar geoengeneering’. Volgens de wetenschappers moeten we dit serieus gaan overwegen.

In de brief wordt gesteld dat in contrast met broeikasgassen (denk aan koolstofdioxide en methaan) er een andere stof is die mensen uitstoten die misschien wél nuttig kan zijn voor dit proces. Namelijk bepaalde fijnstoffen, voornamelijk van de aerosol-variant.

De wetenschappers zeggen dat de fijnstof die nu al in de atmosfeer zit zelfs al één derde van de opwarming van onze aarde maskeert. Het blokkeren van de zon kan dus wel degelijk.

Wat doet fijnstof dan?

De planeet wordt een beetje gekoeld door de fijnstoffen die de stralen van de zon opvangen en weerkaatsen. Dat is, als ze in contact komen met wolken. De deeltjes zorgen er namelijk voor dat die langer blijven zweven en beter reflecteren.

zon
Wie weet ziet een zonsopgang er straks altijd zo uit. (Afbeelding: Unsplash/Lenstravelier)

Het plan is dus om aerosol, met name stoffen als sulferdioxide, de lucht in te schieten. Deze stof komt bijvoorbeeld ook vrij bij de uitbarsting van een vulkaan. In de brief zeggen de wetenschappers dat sulferdioxide, ironisch genoeg, een verkoelend effect heeft op de aarde.

Deze stof die ons zou redden van de zon is daarentegen giftig voor mensen en dus niet een fantastische keuze om de lucht mee vol te pompen (mensen die het proberen worden gearresteerd). Ook zou de kleur van de lucht nog wel eens kunnen veranderen. Wie weet is dat het waard zodat we onze uitstoot kunnen verminderen, maar vooralsnog blijft de zon zoals altijd schijnen.

Zijn de batterijen in de elektrische auto wel echt zo goed als we denken?

]]>